Jak pomóc dziecku w wyciszeniu i samoregulacji?
Jak pomóc dziecku w wyciszeniu i samoregulacji ???
Wyzwaniem dzisiejszego świata jest radzenie sobie z dużą ilością bodźców zarówno wzrokowych, jak i słuchowych.
Uczestniczymy w bardzo wielu formach aktywności, których celem jest stymulacja naszego rozwoju. Jako dorośli potrafimy wyczuć moment, kiedy czujemy się przytłoczeni i zazwyczaj wiemy, że to na przykład długi pobyt w hałasie czy nadmiar obowiązków wpłynął na odczuwane poczucie rozdrażnienia.
Dziecko z delikatnym układem nerwowym dużo silniej niż dorosły odczuwa objawy przestymulowania. Nie zawsze też umie rozpoznać przyczynę swoich reakcji emocjonalnych, a co za tym idzie, pomóc samemu sobie w samoregulacji i wyciszeniu.
Częste zachowania dzieci przestymulowanychto:
- agresja, szybka irytacja, labilność emocjonalna;
- impulsywność, histeria, unikanie nowości, obgryzanie paznokci;
- nadruchliwość, problemy z koncentracją;
- nieelastyczność, lękliwość, trudności w kontaktach z innymi.
Przyczynami przestymulowania mogą być m.in.: długotrwały stres związany z wysokimi oczekiwaniami, zbyt duża liczba zajęć dodatkowych, mało czasu na spontaniczną zabawę oraz nudę, a także nadużywanie ekranów. Według zaleceń WHO dziecko w wieku od 3- 5 lat powinno przebywać przed ekranem maksymalnie do 60 min. dziennie.
Nadużywanie ekranów nie tylko prowadzi do przebodźcowania, może również wywoływać agresję, niepokój, ma wpływ na obniżony rozwój mowy, obniżone umiejętności społeczne, obniżoną zdolność koncentracji uwagi, wybudzenia nocne, obniżoną samokontrolę i obniżoną ciekawość.
W grupie ryzyka przebodźcowaniem na pewno znajdą się dzieci z obciążeniami neurologicznymi, wcześniaki, dzieci po traumach, w stresie, osoby w spektrum autyzmu oraz dzieci wysoko wrażliwe. Pamiętajmy jednak, że każdy człowiek ma inny profil sensoryczny, czyli inną wrażliwość na bodźce.
Jak pomóc dziecku w samoregulacji i wyciszeniu?
W przypadku przestymulowania najważniejsze jest zapewnienie przestrzeni uboższej w bodźce, sprzyjającej wyciszeniu. Unikamy wtedy hałaśliwych miejsc, wyłączamy muzykę oraz ekrany. Pozwalamy na relaks w ciszy.
Dobrym pomysłem jest wprowadzenie zapachów, które działają uspokajająco i regulują emocje. Należą do nich: bergamotka, szałwia, gałka muszkatołowa, melisa, lawenda, a także zapach świeżego chleba, ciasta, lasu lub morza.
Naturalnym sposobem na wyciszenie są ćwiczenia oddechowe: głębokie oddychanie torem przeponowym, dmuchanie, technika 4-7-8 (wdech nosem licz od 1-4, zatrzymaj powietrze licz od 1-7, wydech ustami licz od 1-8), dmuchanie naprzemienne nozdrzami, „balonik”- polegający na wciąganiu powietrza tak, żeby móc zaobserwować, jak brzuch zmienia się w balonik itp.
Warto także wprowadzić zabawy z zamkniętymi oczami typu: jedzenie z zamkniętymi oczami, odgadywanie kształtów zabawek bez patrzenia, rysowanie bez patrzenia, wysłuchiwanie dźwięków z zamkniętymi oczami itp.
Świat wokół dziecka jest dziś bogaty w przeróżne zabawki dźwiękowe, zabawki z efektami świetlnymi. Jest także dużo więcej dostępnych możliwości stymulowania rozwoju dziecka z wykorzystaniem Internetu. To wszystko jest ciekawe i potrzebne. Trzeba jednak pamiętać o tym, że czasami nadmiar bodźców może być dla dziecka nazbyt obciążający. Wybierzmy wtedy spacer po lesie. Oddychajmy głęboko. I w duchu mindfulness cieszmy się swoją obecnością
Bibliografia:
1.Dziecko, a integracja sensoryczna, A.J. Ayres, wyd. Harmonia.
2.Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego i postępowanie, C.S. Kranowitz, wyd. Harmonia.
3.Złap oddech. Jak oddychać żeby żyć dłużej, M. Barczok, wyd. Pruszyński i S-ka.
4.Self- reg. Jak pomóc dziecku i sobie nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości, S.Shanker, wyd. Mamania.
5.Materiały ze szkoleń i webinarów: „ Wyciszanki, relaksacje i ćwiczenia oddechowe dla dzieci” oraz „Przestymulowanie. Praca z dzieckiem wrażliwym i przeciążonym sensorycznie”, prow. mgr Joanna Krysiak.